Tuy nhiên những nhận xét trên là cho đa số để nói rằng trong nữ giới vẫn có những lý trí sắc bén khi bên nam giới không thiếu bộ óc ngu đần. Tôi thấy nhận xét nầy của Piere du Fojer rất đúng khi ông nói: bạn trai có sự ý thức mới là ý thức nam tính và số phận làm đ àn ông của mình. Tôi quyết nếu không có những lý do cao thượng trên, và hàng rào nầy thì rất ít đàn ông coi bạn tình nào là trăm năm lắm.
Bị thứ tinh thần đó mà bạn trai, dù muốn dù không, mang tật mâu thuẫn. Khi sinh lực dồi dào, lòng yêu đời nổi dậy, bạn trai thích hưởng ứng những phong trào khỏe. Đàn ông, trong đó có bạn trai dễ tha thứ một phần tạitính tự nhiên quảng đại, thích đại cương không ưa chi tiết, phần khác tại yếu đuối tự căn tạng tính dục.
Người ta thường bắt gặp họ một mình đứng cô đơn gần một dòng nước đang lững lờ trôi, hay thả hồn theo cánh bướm non để lo nghĩ về tương lai. Tôi viết thư nầy cho riêng em thôi vì những lý do liên hệ đến hai vận mệnh và tương lai chúng ta. Đến cái trắp của họ thì thôi y như thiên địa hồi chưa phân sáng phân tối.
Nên giúp họ bằng cách giải phẩu tâm hồn họ, chỉ cho họ điều khôn dại và nhất là chỉ việc làm hấp dẫn cho họ. Cũng không phải họ thấy lẻ loi như một thiếu phụ vừa đưa chồng đến chốn yên nghĩ nghìn thu trở về cô phòng vắng lạnh. Họ có cảm tưởng rằng tiếng của họ nghe kỳ dị quá, điều họ hỏi lảng lối quá.
Nhưng khi muốn nhớ, tuy lâu nhớ, bạn trai nhớ lâu và có thể dùng ký ức để suy luận, tìm ra những kiến thức mới lạ. Vì chưa già giặn, họ không thấy được trong cái nhịn có cao cả, lễ phép. Tôi đã gặp trên hai nam thanh khật khùng, tướng diện cà ngất, cà ngơ, ăn nói nhểu nhảo mà hay chọc gái, gặp giai nhân đi theo ngó cách trắng trợn.
Có khi phở hay hủ tiếu nữa. Nói tắt, đức thanh khiết càng cao quý càng nỗ lực tranh đấu với thútính để đề phòng. Họ tuân kỷ luật vì coi kỷ luật là một phương thế giựt cấp bằng, mua chức vị xã hội để nuôi thân, nuôi vợ, nuôi chồng, nuôi con và tạo cảnh gia đình ấm cúng trong ích kỷ.
Tôi cười, cười gượng gượng: trong bụng tôi thì khoái vì người ta khen mình hùng biện nhưng bất mãn, bất mãn lắm vì bị chê là tư tưỏng chưa già giặn. Nổi một mụn bọc, mặt lớn mặt nhỏ, họ nghe khổ làm sao. Trong trận giặc với xác thịt ta làm cho mình sống hoàn toàn tự do, thứ tự do của tâm hồn, thứ tự do của người không buộc trói trong bản năng tính dục.
Sức mạnh chi phối lối giao tiếp của họ vừa là tình yêu vừa là lý trí. Vài bữa họ mặc áo sơ mi dài gần giống áo cà sa. Lại thêm cái hàng rào tôn giáo, luân lý, pháp luật khiến người nam phải chung thủy với bạn trăm năm.
Mà phải gói những gì thuộc tinh thần của mình vào hình thức xử thế êm dịu, tế nhị để kẻ khác dễ tiếp nhận. Nguyên nhân khiến bạn trai giống bạn gái ở chỗ hay mâu thuẩn là tinh thần non nớt. Giá họ may được địa vị thì địa vị càng cao làm cho họ nhiều người bị khinh rẽ.
Chúng ta phải xét những quan điểm nầy: họ là người biết chuẩn bị cho cảnh lai sinh, biết yêu nhân loại cách thiết thực, biết vừa sống trầm mặc sâu sắc vừa hoạt động hy sinh cho tha nhân. Ban đầu bạn trai cảm thấy rụt rè trước một con người mà tâm hồn đối với họ là một vũ trụ mới lạ quá, có lẽ huyền bí lắm. Có cái mâu thuẫn này là bạn trai như ta đã biết tự nhiên dễ bội bạc.