Ý nghĩ là một bộ phận thuộc lãnh địa của thế giới thị hiện. Niềm tin ấy đem lại cho nó không những tính thực tại và tính vững chắc, mà còn đem lại cho nó tính liên tục trong thời gian mà trước đây nó vốn không có. Bạn là đại dương đó, và dĩ nhiên cũng đồng thời là ngọn sóng, nhưng là ngọn sóng đã nhận ra được bản thể đích thực của nó chính là đại dương; và khi so về sự bao la và sâu thẳm, thì thế giới nhỏ hẹp của những ngọn sóng chẳng quan trọng chút nào.
Tâm trí luôn luôn gắn bó với cái đã biết. Cảm nhận sự tĩnh lặng bên trong. Nếu bạn đồng hóa với một định kiến do tâm trí bày đặt ra, và nếu bạn không đủ sức bênh vực định kiến ấy để phải rơi vào thế hạ phong bị đánh giá là sai trái, thì cảm nhận về cái tôi căn cứ vào tâm trí của bạn sẽ bị đe dọa hủy diệt một cách nghiêm trọng.
Trạng thái tâm lý sợ hãi hoàn toàn không liên hệ gì với bất cứ mối nguy hiểm cụ thể và thực sự tức thời nào. Hãy mỉm cười với nó. Có lẽ bạn đang bị lợi dụng, có lẽ hoạt động bạn đang tham gia vào thật là tẻ nhạt, có lẽ ai đó thân cận với bạn quả là không thực thà, hay nổi cáu, hoặc vô ý thức, nhưng tất cả đều không đáng có.
Sợ hãi phát sinh ra sao, và tại sao có quá nhiều sợ hãi trong đời sống con người? Và chẳng phải một vài trường hợp sợ hãi dù sao cũng chỉ là một lối tự vệ lành mạnh đó sao? Nếu không sợ lửa, có lẽ tôi sẽ mó tay vào lửa để bị bỏng. Chúng có lẽ chỉ là những cảm giác mơ hồ nhưu thấy khó chịu, nặng nề, hay gò bó, loại cảm giác ở quãng giữa tình cảm và tri giác thể xác. Xem như chẳng có ai gây tổn thương gì cho bạn vậy.
Bạn chẳng có lợi gì trong cả hai trường hợp đó. Trách nhiệm của bạn lúc ấy là không tạo thêm đau khổ nữa. Tôi có đọc chuyện kể về một triết gia phải khắc kỷ ở Hy Lạp cổ đại rằng, khi được báo người con trai bị chết trong tai nạn, ông ta đáp: “Tôi vốn đã biết nó không bất tử mà”.
Nói chính xác hơn, chúng không hề tích cực hay tiêu cực. Tôi đã cố gắng vâng phục nó, nhưng tôi thấy không thể được. Mối quan hệ – và con người – lúc ấy đối với bạn chỉ có tầm quan trọng thứ yếu hay chẳng quan trọng gì cả.
Do đó, ý nghĩa sâu xa của chúng hầu như không còn nữa và sức mạnh chuyển hóa của chúng đã mai một hết. Một tình huống cần phải được giải quyết hoặc chấp nhận – đúng vậy. Tuy cơ thể bên ngoài thường có vẻ khá nhanh chóng già cỗi và héo tàn đi, nhưng cơ thể nội tại không thay đổi với thời gian, ngoại trừ việc bạn có thể cảm nhận nó sâu sắc hơn và trở thành cơ thể ấy một cách toàn triệt hơn.
Tức là điều tệ hại nhất trong đời bạn, nỗi thống khổ cùng cực của bạn, biến thành điều tốt lành nhất từng xảy đến cho bạn, bằng cách buộc bạn tiến vào trạng thái vâng phục, tiến vào “cái chết”, buộc bạn trở thành cái không gì cả, trở thành Thượng đế - bởi vì Thượng đế cũng chính là cái không, cái hư vô, cái không gì cả. Mọi cánh cổng đều là cửa chết, qua đó cái tôi hư ngụy bị chết đi. Như bạn biết, sự phân biệt là nền tảng cho cảm nhận của tự ngã về nhân thân của nó.
Nếu những nhu cầu ấy được đáp ứng thì cũng tốt, nhưng dù có được thỏa mãn hay không cũng chẳng khác biệt gì đối với trạng thái nội tại sâu thẳm của bạn. Phải chăng bạn đang phản kháng cái Bây giờ và ở đây? Một số người luôn luôn thà ở nơi nào đó khác hơn chỗ hiện tại của họ. “Hãy chấp nhận bất cứ việc gì xảy đến vốn đã được an bài trong khouôn mẫu số mệnh của bạn, bởi vì điều gì còn có thể đáp ứng thích đáng hơn cho các nhu cầu của bạn?”.
Cái khuôn mẫu tâm trí này tác động như thế nào trong cuộc đời bạn? Phải chăng bạn luôn luôn nỗ lực tiến đến một vị trí nào đó khác hơn nơi bạn đang đứng? Có phải hầu hết mọi hành động của bạn chỉ là phương tiện để đạt đến cứu cánh không? Phải chăng sự mãn nguyện luôn luôn chỉ thu hẹp vào những khoái lạc ngắn ngủi nhất thời như tình dục, thức ăn, trang phục, rượu chè, ma túy, cảm giác mạnh hay tânm trạng phấn khích? Có phải bạn luôn luôn khao khát trở thành một ai đó, thành đạt, giành giật hay săntìm cảm giác mạnh hơn và lạc thú mới hơn không? Bạn có tin rằng nếu sở đắc được nhiều thứ hơn nữa, thì bạn sẽ mãn nguyện hơn, sẽ cảm thấy khá hơn, hay đầy đủ về tâm lý hơn không? Phải chăng bạn đang chờ đợi một nhân vật nào đó đến ban phát ý nghĩa cho cuộc đời mình? Trong các trường hợp khác, khi tâm trí bị ràng buộc bởi thời gian nhúng tay vào phản ứng, bạn sẽ thấy rằng đừng nên làm gì cả, chỉ cần tập trung vào cái Bây giờ là tốt hơn cả. Sự thay đổi đích thực xảy ra ở bên trong, chứ không ở bên ngoài.