Triết học dọn đường cho thần học và thần học đưa đến đời sống thánh thiện từ nội tâm. Nếu từ lâu bạn giữ được lòng băng tuyết thì bạn hãy phấn khởi lên vì ai giữ mình thanh bạch không những đáng được người lập cung khởi hoàn để ca tụng như tục lệ bên Trung Hoa khi có một trinh nữ qua đời mà kẻ ấy còn đặng thấy Thượng đế. Chương trình của họ là ăn, ngủ, chơi, bài tiết.
Trụy lạc không phải là thuốc trị cô độ, vì cái vui xác thịt không ăn thua gì chứng bịnh tâm thần là cô độc. Tôi xin lược trích một đoạn. Bạn trai độ 11, 12 tuổi tuy hay xao lãng vì ham chơi.
Cách một chị em trai đi đâu về thuật chuyện cho gia đình nghe, cho ta biết lối xã giao của hai phái. Gia đình, quốc gia, nhân loại chờ đợi ở bạn nhiều. Còn các cơ hội gặp gỡ khả nghi dĩ nhiên không nên có: lửa gần rơm không trầy thì trụa.
Ta đừng tự dối và gạt người. Tôi có bàn chuyện với một nam thanh suốt buổi sớm mai về cuộc sống lục bình, ăn đầu đường ngủ xó chợ của em, em hay lộ vẻ buồn đăm chiêu thỉnh thoảng khóc sướt mướt. Lúc nam nữ còn ấu trĩ các điều kiện nầy như ngũ tiềm tàng.
Sự biến hóa ấy thân thể gây ảnh hưởng đậm trên tâm hồn họ mà sau đây bạn và tôi gia công tìm hiểu tỉ mỉ. Lòng họ sống trong nguồn hy vọng vô biên ở phần thưởng của Đấng chí công. Lương tâm họ đã úng vì tâm hồn họ tội lỗi làm cho ủng.
Ai gieo gió thì gặt bão: vì đa ngôn cá nhân họ trở thành đáng ghét đối với nhiều người đã đành mà lời nói họ nói ra còn gieo cho họ nhiều hậu quả khốc hại. Nếu thứ bạn trai Thúc Sinh nào càng già mồm mép càng dễ chinh phục họ: Họ vẽ trong trí hình ảnh tuyệt vời khả ái của người bạn trăn năm mai hậu.
Còn nhiều trường hợp khác như lúc đau bệnh, buồn, man mác, dùng quá độ đồ kích thích v. Bạn còn nhớ hình ảnh người em trai mình bưng giạ lúa thế cho chị dâu khi chị mới nhóm lên đã kêu nặng quá. Bị hoàn ảnh cô độc tư nhiên ta muốn tìm người để bộc bạch cõi lòng.
Mà dư luận có do đâu? Cũng phần đông do quan sát ngoài hay do tưởng tượng, đồn đãi. Khi rủi mất tình yêu, trí tưởng tượng cũng trưng bày ra trong óc họ hình ảnh người con gái mà họ bán đ àn lòng đang khoác tay một chàng trai khác đã có những cử chỉ thân mật hay viết những bức thư tình tứ cho kẻ tình địch của họ. Trong cuốn Toi quy deviens homme, Jean Le Presbytre cho in một hình thanh niên đang bắn tên.
Họ không thể đáng quý phục được nếu bạn trai ăn mặc đúng thời trang mà nghèo nàn đứctính , ngu đần, lười biếng, đến đỗi sự nghiệp ở tương lai mờ mịt. Một thiểu số bạn trai không hơn gì bạn gái. Bà ngồi trước ông, ngang khách, còn ông ngồi dưới, nép một bên.
Người ta gọi bạn trai là phái mạnh: tiếng nầy phải hiểu là một lý tưởng hơn là sự kiện về tâm lý. Còn ở thời ta, con lợn của Epicure bị các tà thuyết, các gương mù, các chất kích thích thần kinh không những phá chuồng lễ giáo, luân thường cho ra, mà còn quất cho nó nhảy cồng lên. Khi thân thể dồi dào sinh lực, nhân cách xuất đầu lộ diện, bạn trai tự tín và hy vọng nhiều ở ngày mai.